O‘zbekistonda azal-azaldan oila va farzand yuksak qadrlanadi. Shu maʼnoda, ota-onalar zimmasiga bolalarni jismonan va maʼnan barkamol etib tarbiyalashga, taʼlim berishga oid masʼuliyat yuklatilgan.
Shu bois, yangilangan Konstitutsiyamizning 77-moddasida ota-onalar bilan birga ularning o‘rnini bosuvchi shaxslar o‘z farzandlarini voyaga yetgunlariga qadar boqishi, ularning tarbiyasi, taʼlim olishi, sog‘lom, to‘laqonli va har tomonlama kamol topishi xususida g‘amxo‘rlik qilishga majburligini mustahkamlovchi yangi norma belgilandi. Ushbu norma Bola huquqlari to‘g‘risidagi konvensiya talablariga to‘la muvofiqdir.
Yangi tahrirdagi Konstitutsiyamizda ota-onalar va ularning o‘rnini bosuvchi shaxslar zimmasiga quyidagi majburiyatlar alohida belgilab berildi:
Birinchidan, ota-onalar o‘rnini bosuvchi shaxslar kiritilishi bilan voyaga yetmaganlarga masʼul bo‘lgan shaxslar doirasi kengaytirildi. Voyaga yetgunga qadar yetim va ota-onasining qaramog‘idan mahrum bo‘lgan bolalarning huquqlarini himoya qilish va unga g‘amxo‘rlik ko‘rsatish maqsadida homiy yoki vasiy etib tayinlangan shaxslar ota-onalar o‘rnini bosuvchi shaxslar hisoblanadi. Ularning zimmasiga bolalarga o‘z farzandidek munosabatda bo‘lib, ularni ko‘z-qorachig‘idek asrash, hayotda o‘z o‘rnini topish uchun taʼlim-tarbiya berish majburiyati konstitutsiyaviy jihatdan mustahkamlandi.
Ikkinchidan, ota-onalar va ularning o‘rnini bosuvchi shaxslarning farzandlari oldidagi vazifalari kengaytirildi. Amaldagi Konstitutsiyada ota-onalar farzandlarini voyaga yetgunlariga qadar faqat boqish va tarbiyalashga majbur edi. Endilikda, ota-onalar va ularning o‘rnini bosuvchi shaxslar farzandlarini boqish va tarbiyalash bilan birga, ularning taʼlim olishi, sog‘lom, to‘laqonli va har tomonlama kamol topishi xususida g‘amxo‘rlik qilishga majbur ekanliklari belgilandi.
Bundan maqsad farzandlar taʼlim va tarbiyasida ota-onalar va ularning o‘rnini bosuvchi shaxslarning masʼuliyati va javobgarligini oshirishdir. Afsuski, hayotda bolalarga taʼlim-tarbiya berish, moddiy taʼminlash, himoya qilish, ularning sog‘lig‘i, jismoniy, ruhiy, maʼnaviy va axloqiy kamoloti haqida g‘amxo‘rlik qilmaydiganlar ham uchraydi. Bunday shaxslar ota-onalik huquqidan mahrum qilinishi yoki javobgarlikka tortilishi mumkin.
Tuproqqal’a tuman Yuridik
xizmat ko`rsatish markazi
Bosh yuriskonsulti Eshchanov Ixlosbek Ilhom o`g`li
