Ҳар қандай манфаатдор шахс ўзининг бузилган ёки низолашилаётган ҳуқуқларини ёхуд қонун билан қўриқланадиган манфаатларини ҳимоя қилиш учун иқтисодий судга Ўзбекистон Республикаси Иқтисодий процессуал кодексида белгиланган тартибда мурожаат қилишга ҳақли.
Судларг амуайян иш бўйича даъво аризалари, аризалар, турли илтимосномалар ёки суднинг қарорлари устидан шикоятлар қуйидаги тартибда берилиши мумкин:
Судларга бевосита ташриф буюрган ҳолда суднинг девонхонаси ёки суд раҳбариятининг, судьяларнинг шахсий қабули орқали;
Почта алоқа бўлимлари орқали;
Уйдан, ишхонадан ёки интернет кафеларидан Интернет тармоғидан фойдаланганҳолда электрон равишда Олий суднинг расмий веб-сайти ёки ахборот тизимининг вебсайти орқали.
Қонунчиликда назарда тутилган ҳоллардасудга бошқа шахслар ҳам мурожаат қилишгаҳақли.
Судга мурожаат қилиш:фуқаролик ҳуқуқий муносабатларидан
юзага келадиган низолар бўйича – даъвоаризаси шаклида;
буйруқ тартибида иш юритиш, алоҳидатоифадаги ишлар бўйича ҳамда ИПКда назарда тутилган бошқа ҳолларда - ариза шаклида;
апелляция, кассация ва тафтиш инстанцияси судларига мурожаат этилганда, шунингдек ИПК ҳамда бошқа қонунларда назарда
тутилган ҳолларда шикоят (протест) шаклида амалга оширилади.
Иқтисодий процессуал кодексига мувофиқ ишда иштирок этувчи шахслар, шунингдек ишда иштирок этишга жалбқилинмаган, аммо ҳуқуқлари ва мажбуриятлари тўғрисида суд ҳал қилув қарори қабулқилган шахслар биринчи инстанция судининг қонуний кучга кирмаган ҳал қилувқарори устидан апелляция шикояти беришга ҳақлидир.
Прокурор, юқори турувчи прокурор фақатпрокурор иштирокида кўрилган иш бўйича,шунингдек тарафларнинг мурожаати мавжуд бўлган тақдирда биринчи инстанциясудининг қонуний кучга кирмаган ҳал
қилув қарори устидан апелляция протестикелтиришга ҳақли.
Ўзбекистон Республикаси Президентиҳузуридаги Тадбиркорлик субъектларининг ҳуқуқлари ва қонуний манфаатлариниҳимоя қилиш бўйича вакил биринчи инстанция судининг қонуний кучга кирмаганҳал қилув қарори устидан апелляция шикояти беришга ҳақли, бундан тадбиркорлик субъектлари ўртасида юзага келадиганиқтисодий низолар, шунингдек тадбиркорлик фаолияти билан боғлиқ бўлмаган низолар мустасно.
Апелляция шикояти (протести) апелляцияинстанцияси суди номига йўлланади, бироқҳал қилув қарорини қабул қилган судга берилади.
Агар қонунчиликда бошқача муддат белгиланмаган бўлса, апелляция шикояти (протести) биринчи инстанция суди томониданшикоят қилинаётган (протест келтирилаётган) ҳал қилув қарори қабул қилинган кундан
эътиборан бир ой ичида берилиши мумкин.
Илёс Тешаев, Хоразм вилоят суди раисининг ўринбосари
