Мамлакатимизда адолат ва қонун устуворлигини олий даражага кўтариш, янада самарали давлат бошқарувини жорий этиш, ўз вақтида коррупциявий ҳолатларга барҳам бериш, энг аввало, аҳолининг ҳуқуқий онги ва ҳуқуқий маданиятини юксалтириш борасидаги эзгу ишларни янада самарали амалга ошириш муаммони бартараф этишнинг муҳим мезонларидан биридир. Адолатнинг бу жиҳатлари Президентимиз томонидан илгари сурилган энг устувор ғоя: «Халқ давлат органларига эмас, балки давлат органлари халққа хизмат қилиши керак!» – деган тамойил замирида ўзининг ёрқин ифодасини топган.
Бу оддий ва оқилона сўзларда халқимиз манфаатлари ўзининг ёрқин ифодасини топган. Бир сўз билан айтганда, фуқароларимиз ҳар доим ҳалол яшаши, айниқса, адолатсизликка буткул барҳам бериб, қонунга зид хатти-ҳаракатлардан мутлоқ йироқ юриши, ўз касбининг чинакам фидойиси бўлиши энг олий ва шарафли вазифа ҳисобланади.
Жамият аъзоларини хорликка мубтало эгувчи бало бу шубҳасиз коррупция ва порахўрликдир. Ҳатто, у бутун мамлакатнинг таназзулга юз тутишига ҳам замин яратадиган миллат танламас энг хавфли иллатлардан биридир. Шуни таъкидлаш жоизки, коррупция балоси жаҳоннинг аксарият мамлакатларида долзарб муаммолардан бирига айланмоқда. Коррупция сўзининг маъноси ҳам “бузиш, сотиб олиш” деган маънони англатади. Президентимиз давлат раҳбари сифатида иш бошлаганда дастлабки имзо чеккан ҳужжатлардан бири бу “Коррупцияга қарши курашиш тўғрисида”ги Ўзбекистон Республикаси қонунидир. Бундан кўзланган асосий мақсад, мустақил диёримизда бу каби салбий иллатларга барҳам бериш, ҳақиқатни қарор топишига замин яратишдан иборатдир. Мазкур қонун Қонунчилик палатаси томонидан 2016 йил 24-ноябрь куни қабул қилинган бўлиб, Сенат томонидан 2016 йил 13-декабрда маъқулланган. Президентимиз томонидан бу қонун 2017 йил 3-январда имзоланган.
Мамлакатимизда коррупцияга қарши курашиш, ҳар қандай турдаги жиноятларнинг барвақт олдини олиш борасида тизимли чора-тадбирлар мунтазам равишда амалга ошириб келинмоқда. Шунингдек, ушбу қонуннинг асосий мақсад ва вазифалари давлат ва жамият ҳаётининг барча жабҳаларида коррупция омилларини келтириб чиқараётган тизимли муаммоларни бартараф этишдан иборатдир. Бу каби жиноятни содир этган шахсларга нисбатан давлатимиз томонидан қилмишига яраша жазо чоралари қўлланилиб келинмоқда. Порахўрликни одат қилган, яъни шундай ишлар била шуғулланувчи кимсалар жараёнларини зимдан кузатганимизда шу ҳолат кўзга ташланадики, кун тартибидаги масалани қонуний ва одилона тарзда эмас, балки турли қинғир йўллар билан ечган ҳолда таъмагирлик қила бошлаш мансабдор шахс руҳиятида таназзулга юз тутиш сингари қабиҳ йўлга бурилиб кетиш кузатила бошлаганлигидан далолат беради. Ўзи ва ўзгаларнинг ҳам ҳуқуқини поймол қилган ҳолда осонликча манфаат кўриш йўлига кирган мансабдорнинг бу йўлдан қайтиши мушкул. Доно халқимиз: “Ўрганган кўнгил ўртанса қўймас” ёки “Ўрганган қилиқ ўлганда қолар”, деб бежиз айтмаган. Ҳар бир фуқаро англаши керакки биз қонун устувор бўлган суверен, демократик, ҳуқуқий, ижтимоий ва дунёвий давлат эканимизни ҳис этиб, биринчи навбатда қонунларимизни барча - жабрланувчи ҳам яхши билиши ва унга амал қилиши керак. Ҳар бир шахс ҳуқуқий онг ва ҳуқуқий маданиятга эга бўлиши керак. Кимдир давлатимиз қонунларини яхши билса-ю, аммо унга амал қилмаса, демак унда ҳуқуқий маданиятдан зарача асар ҳам йўқ экандигидан далолат беради. Дарҳақиқат, коррупция ҳолатлари, асосан қонунларни яхши билмаганлик ва билса ҳам амал қилмаганлик оқибатида юз бериши турган гап. Жамиятда фуқароларимизнинг ҳуқуқий онги ва ҳуқуқий маданиятини ошириш борасида оммавий ахборот воситаларининг ўрни ниҳоятда муҳим. Бунинг учун фақат саводли оммавий ахборот воситалари билан яқиндан ошно бўлган инсонлар ўз ҳаракатларининг қонунийлигини бирмунча яхши идрок этадилар. Давлатимизда коррупцияга қарши курашиш бўйича фаолиятни бевосита амалга оширувчи давлат органлари – Ўзбекистон Республикаси Коррупцияга қарши курашиш агентлиги, Ўзбекистон Республикаси Бош прокуратураси, Ўзбекистон Республикаси Давлат хавфсизлик хизмати, Ўзбекистон Республикаси Ички ишлар вазирлиги, Ўзбекистон Республикаси Адлия вазирлиги, Ўзбекистон Республикаси Бош прокуратураси ҳузуридаги Иқтисодий жиноятларга қарши курашиш департаментидир. “Коррупцияга қарши курашиш тўғрисида”ги қонуннинг 7-моддасида коррупцияга қарши курашиш бўйича фаолиятни қонунчиликка мувофиқ бошқа давлат органлари ҳам амалга оширади, деб кўрсатиб қўйилган. Президентимизнинг “Ўзбекистон Республикасида коррупцияга қарши курашиш тизимини такомиллаштириш бўйича қўшимча чора-тадбирлар тўғрисида”ги Фармонига мувофиқ, 2020 йил 29 июн куни ташкил этилди. Ушбу Агентлик Ўзбекистон Республикаси Президентига бўйсунади ва Ўзбекистон Республикаси Олий Мажлиси палаталари (парламент) олдида ҳисобдордир, деб кўрсатиб ўтилган. Шунингдек, бу Агентлик коррупциянинг олдини олиш ва унга қарши курашиш соҳасида давлат сиёсатини шакллантириш ва амалга оширишда махсус ваколатли давлат органи бўлиб ҳисобланади дейилган.
Шуни доим ёдда тутиш керакки, коррупция қарши курашиш мавсумий масала эмас, чунки у иллатнинг илдизини қуритиш учун доимо мустаҳкам ирода зарур. Биз ўзимизни ва атрофимиздагиларни ҳам бундай хавфли иллатлардан узоқ бўлишлари учун барчамиз масъул эканлигимизни ҳис этиб яшамоғимиз керак.
Ойбек Махмудов, Хоразм вилоят судининг жиноят
ишлари бўйича судъяси
