Ўзбекистон Республикаси Президентининг 2025 йил 21 август кунидаги “Судлар фаолиятига суний интеллект технологияларини жорий этиш орқали одил судловга эришиш даражасини ошириш ҳамда суд тизимининг моддий-техник таъминотини яхшилашга доир қўшимча чора-тадбарлар тўғрисида”ги ПФ-140-сонли фармони билан судлар фаолиятига сунъий интеллект технологияларини жорий этиш ва рақамлаштириш жараёнларини жадаллаштириш бўйича кенг кўламли чора-тадбирлар белгиланди. Бу суд тизимининг шаффофлигини ошириш, одил судловга эришишни осонлаштириш ва аҳолига қулайликлар яратишга қаратилган муҳим қадамдир.
Ушбу фармонга биноан, қуйидаги муҳим рақамли янгиликлар жорий этилади:
— сунъий интеллект асосида ишлайдиган виртуал маслаҳатчи фуқароларнинг ҳуқуқий саволларига жавоб беради;
— суд билан боғлиқ маълумотларни автоматик етказиб беради;
— ҳуқуқий мурожаатларни қабул қилиб, тегишли ташкилотларга йўналтиради.
Эндиликда судларда сунъий интеллект орқали ҳужжатлар таҳлил қилинади, ўхшаш суд қарорлари асосида тавсиялар берилади, суд ишларини тўғри тақсимлашда ёрдамлашади.
Сунъий интеллектнинг вазифаси — иш жараёнини тезлаштириш ва холисликни таъминлашдир.
Президент фармонида белгилаб берилган “Рақамли суд” концепцияси — бу бутун суд жараёнини рақамлаштириш, аҳолига масофавий ва шаффоф хизмат кўрсатиш имконини берадиган инновацион ёндашувдир. Бу концепция орқали:
— суд жараёнларида инсон фактори камайиб, холислик ошади;
— электрон суд ишларини юритиш тизими кенгайтирилади;
— суд қарорлари очиқ ва онлайн фаолият асосида амалга оширилади.
Фармонда суд тизимида меҳнат қилаётган-судьялар ва суд ходимлари учун ҳам муҳим янгиликлар назарда тутилган бўлиб, маош ва ижтимоий кафолатлар оширилади, иш шароитлари яхшиланади, малакани ошириш ва қайта тайёрлаш тизими такомиллаштирилади.
Бу эса, ўз навбатида, адолатни таъминловчи суд ходимлари фаолиятини қўллаб-қувватлаш ва рағбатлантиришга хизмат қилади.
“Рақамли суд”, сунъий интеллект, интерактив платформалар ва қулай инфратузилма — буларнинг барчаси халқ учун очиқ, шаффоф, ишончли суд тизимини шакллантиради.
Хулоса ўрнида шуни таъкидлаш лозимки суд тизимини рақамлаштириш Ўзбекистонда ҳуқуқий ислоҳотларнинг муҳим йўналиши бўлиб, бу жараённинг муваффақиятли амалга оширилиши мамлакатнинг инвестициявий жозибадорлигини оширишга, аҳолининг суд тизимига бўлган ишончини мустаҳкамлашга ва одил судловга эришиш даражасини яхшилашга хизмат қилади.
Жиноят ишлари бўйича
Янгибозор туман суди тергов судьяси Д.Матниязов
