2024 йил 18 ноябрь куни Ҳазорасп туман судида инсонни ларзага соладиган, жамият учун жиддий огоҳлантирувчи жиноят иши кўриб чиқилди. Суд муҳокамасида бир оилада содир бўлган ҳалокатли жанжал ҳақида сўз борди. Айбланувчи — Азиз Раҳимов (исми ўзгартирилган)га нисбатан суд томонидан қатъий жазо тайинланди. Бу воқеа нафақат шахсий фожиа, балки жамиятдаги ижтимоий ва руҳий муаммоларнинг қай даражада чуқур эканини намоён этди.
Фожиага олиб келган воқеалар занжири 2024 йил июнь ойида бошланган бўлиб, июль ойида эса оғир оқибатларга сабаб бўлди. Раҳимов қурол — ошхона пичоғи билан қуролланган ҳолда ўз уйига кириб, оила аъзолари ва яқин қариндошларига оғир тан жароҳатлари етказди. Жиноят оқибатида икки киши ҳалок бўлди, яна бир нечта фуқаро оғир жароҳатлар билан шифохонага ётқизилди. Айбланувчи қилган қилмишига тўлиқ иқрор бўлиб, суд жараёни давомида пушаймонлигини билдирганига қарамай, суд жиноятнинг оғирлиги ва инсон ҳаётига етказилган зарарни эътиборга олган ҳолда унинг жазосини енгиллаштирмади. Суднинг бундай қатъий ёндашуви қонун устуворлиги ва жамиятда инсон ҳаётининг муқаддас эканига бўлган муносабатни янада мустаҳкамлашга хизмат қилади.
Мутахассислар бу каби фожеали ҳолатлар кўп ҳолларда оиладаги нотинч муҳит, руҳий зўриқишлар, ижтимоий ёрдам ва психологик қўллаб-қувватлашнинг етишмаслиги билан боғлиқ эканини таъкидлайдилар. Мазкур ҳолат инсон психологияси ва жамиятдаги тарбия тизимидаги камчиликларни ҳам очиқ-ойдин кўрсатиб берди. Аслида эса бундай оғир оқибатларнинг олдини олиш мумкин эди. Агар вақтли психологик ёрдам, ҳуқуқий маслаҳат ва жамоатчилик томонидан эътибор берилганида, бу фожиа юз бермаслиги эҳтимоли катта эди.
Оила — жамиятнинг энг кичик, бироқ энг асосий бўғинидир. У ердаги низо ва зўравонлик нафақат ушбу оила аъзоларини, балки кенг жамоатни ҳам жабрланувчига айлантиради. Шу боисдан ҳам бундай муаммоларни фақат шахсий иш деб қарамасдан, бутун жамият миқёсида ёндашиш талаб этилади. Ҳар бир фуқаро ўз ҳуқуқ ва мажбуриятларини билиши, муаммоларга ҳуқуқий ечим излаши, эҳтиёж сезилганда эса психологик ёрдамга мурожаат қилиши лозим.
Мамлакатимизда оилавий муносабатларни мустаҳкамлаш, оилавий зўравонликнинг олдини олиш мақсадида қатор қонунлар қабул қилинмоқда, ҳуқуқий ҳимоя механизмлари такомиллаштирилаётгани кузатилмоқда. Аммо амалий ҳаётда ушбу тизимнинг самарали ишлаши фақат давлат органларининг эмас, балки ҳар бир фуқаронинг, жамоатчилик ташкилотлари ва оммавий ахборот воситаларининг ҳам фаол иштирокига боғлиқдир. Психологик ёрдам марказлари, маслаҳат пунктлари ва ҳуқуқий таълим муассасаларининг жойларда кенгайтирилиши — соғлом, барқарор оилавий муҳитни шакллантиришда ҳал қилувчи аҳамиятга эга.
Ҳазораспдаги ушбу воқеа ҳар биримизни ўйга солиши керак. Бу фақат бир оиланинг эмас, балки жамиятнинг муаммосидир. Оиладаги ҳар қандай зўравонлик — бу шахсий эмас, ижтимоий муаммо. Биз бундай ҳолатларнинг олдини олиш учун бепарволикдан воз кечишимиз, фуқаролик масъулиятини ҳис қилишимиз, ёрдам сўраганларга ёрдам беришга тайёр бўлишимиз лозим. Ҳар бир инсон ўзининг оиласи, қўшниси, таниш-билишлари ҳаётига нисбатан масъулиятни ҳис этиши — жамиятда тинчлик ва тотувликни таъминлашда энг асосий омиллардан биридир.
Шуҳрат Раззақов, Хоразм вилоят суди судьяси
